W serwisie Academia.edu dostępne są materiały z konferencji jubileuszowej Profesora Edwarda Potkowskiego.
W 2014 roku przypadła osiemdziesiąta rocznica urodzin wybitnego
historyka mediewisty, badacza książki rękopiśmiennej, Profesora Edwarda
Potkowskiego, autora kilkuset publikacji naukowych, w tym fundamentalnej
Książki rękopiśmiennej w kulturze Polski średniowiecznej (Warszawa
1984). Z tej okazji na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii
Curie-Skłodowskiej w Lublinie odbyła się konferencja naukowa poświęcona
problematyce dawnej książki, zarówno rękopiśmiennej, jak i drukowanej.
Spotkanie to stało się okazją do dyskusji nad stanem badań nad dawną
książką w Polsce, zarysowującymi się w nich trendami, perspektywami
polskiej bibliologii historycznej i kodykologii, zainteresowaniami
badaczy młodego pokolenia, jak również nad problemami szczegółowymi.
Udział w nim wzięli zarówno badacze młodego pokolenia, jak i utytułowani
pracownicy naukowi, reprezentujący różne ośrodki z całego kraju.
Jako hasło przewodnie konferencji wybraliśmy łaciński zwrot „Exemplis discimus” – uczymy się na przykładach. Motto to zostało wybrane nieprzypadkowo. Profesor Edward Potkowski dla grona swoich uczniów jest prawdziwym Mistrzem, wzorem uczonego, archetypem profesora uniwersyteckiego wraz z etosem jego zawodu. Jego nazwisko znane jest każdemu mediewiście, każdemu badaczowi zajmującemu się dziejami książki. Środowisko naukowe reprezentujące dyscypliny humanistyczne, historię i bibliologię, ma Mu wiele do zawdzięczenia jako uczonemu. Jest On jednak autorytetem nie tylko naukowym, lecz także wspaniałym, godnym największego szacunku, a przy tym pełnym pogody, ciepła i życzliwości, otwartym, zawsze gotowym do pomocy człowiekiem.
Jak podkreślaliśmy w zaproszeniu, chcieliśmy, aby w naszej konferencji wzięli udział zarówno studenci i doktoranci, jak i profesorowie. Na nasze zaproszenie odpowiedziało wielu studentów, choć pewnym zaskoczeniem był fakt, że byli to studenci kierunków historycznych, nie przybył natomiast żaden reprezentant studiów bibliologicznych, choć zaproszenia wysłane zostały do członków zaprzyjaźnionych bibliologicznych kół naukowych z całej Polski. Wskazuje to, jak sądzę, na istotne przesunięcia w obszarach zainteresowań: instytuty bibliotekoznawstwa, tradycyjnie zajmujące się do niedawna także bibliologią historyczną, dziś skupiają się głównie na informatologii i nowych technologiach, natomiast kodykologia i ogólnie studia nad dawną książką stają się domeną historyków. Jest to dla nas ważny i ciekawy sygnał.
Program konferencji, zgodnie z problematyką zgłaszanych wystąpień, podzielony został na trzy panele: archiwistyka, bibliologia oraz źródłoznawstwo. Odzwierciedla to także zainteresowania naukowe Profesora. Układ ten zachowany został w niniejszej publikacji, jednakże źródłoznawstwo zastąpiono blokiem tematycznym historia. Tematyka zamieszczonych w jego ramach tekstów lepiej oddawana jest nazwą tej dyscypliny, a formuła jest szersza, mieszcząc także problematykę źródłoznawczą.
Formuła wydarzenia, którego owocem jest prezentowany tom sprawiła, że znalazły się tu teksty znacznie różniące się od siebie, jak choćby z jednej strony gruntowne studium Danuty Quirini-Popławskiej i Krzysztofa Frankowicza, a z drugiej relacja Piotra Tafiłowskiego z aktualnie prowadzonych badań. Tom otwiera tekst Jacka Krochmala, w którym przedstawiona została sylwetka Profesora Edwarda Potkowskiego jako dyrektora Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. W bloku archiwoznawczym znalazły się dwa teksty: Marii Harasymczuk poświęcony XVII-wiecznej księdze żupy Starej Soli oraz Joanny Kołat badającej dzieje kancelarii Republiki Florenckiej. Najobszerniejszy blok drugi, bibliologiczny, mieści teksty autorstwa Marka Bebaka, Małgorzaty Kośki, Mariana Butkiewicza oraz wspomniane już wystąpienia Danuty Quirini-Popławskiej, Krzysztofa Frankowicza i Piotra Tafiłowskiego. Wszystkie one dotyczą księgozbiorów historycznych i kultury książki w dawnej Polsce. Ostatni wreszcie blok historyczny to teksty Renaty Makarewicz, Marcina Kiełbusa i Radosława Lolo.
Dzięki pracy i zaangażowaniu wielu osób, które zechciały uczcić jubileusz Profesora Edwarda Potkowskiego powstał składający się z dziesięciu tekstów tom studiów bardzo różnorodnych tematycznie, tak jak różnorodne są zainteresowania naukowe Jubilata. Zachęcam do lektury.
