G. Perjés, Upadek średniowiecznego Królestwa Węgier

Przed kilku laty, pisząc własną książkę o bitwie pod Mohácsem (P. Tafiłowski, Mohács 29 VIII 1526, InfortEditions, Zabrze 2010), po raz pierwszy zetknąłem się z opracowaniem autorstwa Gézy Perjésa, węgierskiego wojskowego i socjologa, który zainteresował się historią. Przeczytałem wówczas angielski przekład jego pracy, The Fall of the Medieval Kingdom of Hungary : Mohács 1526 – Buda 1541, New Jersey 1989 (wydanie oryginalne – 1977), dostępny bezpłatnie w Internecie (jest to również podstawa recenzowanego wydania polskiego). To właśnie dzieło węgierskiego historyka, jako że udostępnione zostało we współczesnym lingua franca, jest najszerzej znanym poza granicami Węgier studium poświęconym okresowi pomiędzy klęską Ludwika II w bitwie z Turkami a zdobyciem przez nich Budy. Siłą rzeczy ono też wywiera największy wpływ na zagranicznych badaczy. Paradoksalnie jednak Géza Perjés jest równocześnie autorem powszechnie krytykowanym w swoim kraju za „nie dające się weryfikować i wzajemnie sprzeczne przyjmowane z góry założenia, a także za nazbyt swobodny stosunek do źródeł”, jak to określił P. Fodor (Ottoman Policy Towards Hungary, 1520-1541, „Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae” 45 (1991), s. 276, przypis 10). Dyskusje te trwają od chwili ukazania się pierwszego wydania książki po dziś dzień.

K. Baczkowski, Między czeskim utrakwizmem a rzymską ortodoksją

Bohemia est omnis divisa in partes tres. Tak mogłoby brzmieć pierwsze zdanie dzieła poświęconego historii Czech na przełomie trzeciej i czwartej ćwierci XV wieku. Granice Królestwa zmieniały się wówczas dość płynnie, a księstwa śląskie i Morawy przechodziły z rąk do rąk.

Profesor Krzysztof Baczkowski, który podjął się opowiedzenia tej historii w swojej rozprawie habilitacyjnej (recenzowana książka jest jej drugim, poprawionym i uzupełnionym wydaniem; pierwsze ukazało się w 1980 roku), jest wybitnym badaczem dziejów Europy Środkowej – Polski, Czech i Węgier w późnym średniowieczu. W swoich studiach przedstawia on historię Polski i dynastii Jagiellońskiej w powiązaniu z dziejami sąsiednich krajów. Opracowanie poświęcone walce o koronę czeską doczekało się swego rodzaju kontynuacji i uzupełnienia w postaci Walki o Węgry w latach 1490-1492. Z dziejów rywalizacji habsbursko-jagiellońskiej w basenie środkowego Dunaju (Kraków 1995).