Mnemonika protogeometryczna

http://www.ceramicstoday.com/articles/ancient_greek_ceramics_spare.htm

„Można próbować udowodnić, że warunki komunikacji kulturowej przejawiają się również w dziedzinie sztuk plastycznych (ale nie na odwrót). Czy styl protogeometryczny w malarstwie wazowym nie był zapoczątkowany jako psychologiczny ślad owego surowego treningu wzorców akustycznych, jakiego wymagały sprawy życia codziennego i słuchanie recytacji? Zakłada się, w opozycji wobec przesłanek oralizmu, że wzory metryczne ‘Iliady’ traktowano tak, jak gdyby były one rodzajem układu wizualnego, co miało umożliwiać ich porównywanie z wizualnymi wzorami waz geometrycznych. Czy jednak nie byłoby słuszniej założyć, że to wzory na wazach konstruowano poprzez analogię do wzorów akustycznych, w których wykorzystywano echolaliczne powtórzenia jako narzędzia mnemoniki? Jeżeli tak było, to wizualna geometria sztuk plastycznych mogła sama w sobie stanowić refleks instynktu słuchowego, przeniesionego do sfery wzrokowej – nie zaszło natomiast zjawisko odwrotne”.

E.A. Havelock, Przedmowa do Platona, Warszawa 2007, s. 162