P. Majewski, Pismo, tekst, literatura : praktyki piśmienne starożytnych Greków

Przed kilkoma tygodniami na półki księgarskie trafiła książka Pawła Majewskiego, opublikowana przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego w znakomitej serii Communicare, której kolejne tomy z upodobaniem kolekcjonuję. Także i tym razem nie spotkał mnie zawód. Majewski stawia wiele pytań, które i ja od dawna sobie zadawałem, i choć nie udziela na nie jednoznacznej odpowiedzi, to jednak zgromadzony przez niego materiał stanowi znakomitą podstawę do dalszych rozmyślań i dociekań. Wspomnieć warto, że podobnej problematyki (oralności i starożytnej piśmienności) dotyczyło kilka innych książek, opublikowanych wcześniej w tej samej serii, jak Mit, rytuał, oralność, Jacka Goody’ego, Muza uczy się pisać: rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu Erica A. Havelocka czy Skrybowie i uczeni: o tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie przetrwały do naszych czasów L. D. Reynoldsa i N. G. Wilsona. Co więcej, Paweł Majewski przełożył na polski dwie z tych książek i do dwu z nich napisał wstęp, a także dyskutuje z nimi w swojej pracy (szczególnie krytyczny jest wobec Havelocka).

G. Chamayou, Podłe ciała : eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku

Ludzkie zwłoki zawsze budziły odrazę i strach, rzadziej fascynację. Ekspozycja preparowanych ciał, którą kilka lat temu mogliśmy oglądać również w Warszawie, Plastynarium Gunthera von Hagens i wykonywane tam preparaty nie pozostawiają nikogo obojętnym, wywołując skrajne emocje. Rysunki anatomiczne Leonarda da Vinci, który swoje badania anatomiczne przeprowadzać musiał w sekrecie, do dziś posiadają wartość jako wybitne dzieła sztuki. Już tylko te dwa przykłady wskazują, jak bardzo zmienił się w ciągu pięciu wieków stosunek naszej kultury do ludzkiego ciała.

S. J. Shaw, Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej, tom I

Nie sposób lepiej rozpocząć recenzji dzieła Stanforda J. Shawa niż posługując się cytatem z jego własnej przedmowy: „Historia Imperium Osmańskiego jest dość skomplikowana. Obejmuje nie tylko ród Osmanów i grupę narodowościową, dziś nazywaną Turkami, lecz również wszystkie ludy wchodzące w skład Imperium Osmańskiego czy oddziaływujące na nie z zewnątrz (Arabowie, Serbowie, Grecy, Ormianie, Żydzi, Bułgarzy, Węgrzy, Albańczycy i wiele innych)”. Już te dwa zdania uświadamiają czytelnikowi, w obliczu jak ogromnie złożonej problematyki staje. Nie da się mówić o historii Europy bez uwzględnienia historii Imperium Osmańskiego.