N. Z. Davis, Powrót Martina Guerre’a

Powrót Martina Guerre’a to książka jakich mało. Niewiele publikacji poświęconych mikrohistoriom ukazuje się na naszym rynku. Najsłynniejszą z nich jest oczywiście Ser i robaki : wizja świata pewnego młynarza z XVI w. (polskie wydanie: Warszawa 1989) Carlo Ginzburga, w której włoski historyk dokonuje rekonstrukcji światopoglądu młynarza z Friuli imieniem Menocchio, oskarżonego o herezję (dzieło to wielokrotnie przywoływane jest na kartach książki Pawła Rodaka, Pismo, książka, lektura. Rozmowy: Le Goff, Chartier, Hébrard, Fabre, Lejeune, Warszawa 2009, jako modelowy i najdoskonalszy przykład tego nurtu historiografii). Mamy także Montaillou, wioskę heretyków 1294-1324 Emmanuela Le Roy Ladurie (polskie wydanie: Warszawa 1988), w której autor rekonstruuje życie codzienne wsi langwedockiej pozwalając przemówić jej mieszkańcom, autentycznym postaciom wymienionym z nazwiska. Charakterystyczne, że obie te książki powstały na podstawie akt inkwizycji. 

A. Krawiec, Ciekawość świata w średniowiecznej Polsce : studium z dziejów geografii kreacyjnej

Problematyka staropolskiej ciekawości świata nieustannie wzbudza zainteresowanie badaczy.  Literatura przedmiotu jest dość obfita i tytułem przykładu wymienić mogę jedynie najnowsze wydawnictwa: Kazimierza Maliszewskiego W kręgu staropolskich wyobrażeń o świecie (Lublin 2006) oraz dwa tomy Staropolskiego oglądu świata - Rzeczpospolita między okcydentalizmem a orientalizacją (Toruń 2009).

To zainteresowanie Orientem było szczególnie silne w okresie nowożytnym, o czym wszyscy wiemy choćby z lektury Trylogii Henryka Sienkiewicza. Ale Orient fascynował również w średniowieczu. Na wschodzie miało znajdować się królestwo księdza Jana, tam znajdowały się egzotyczne Indie zamieszkiwane przez monstrualne ludy, stamtąd wreszcie przybywali najeźdźcy stanowiący śmiertelne niebezpieczeństwo (Mongołowie, Tatarzy). I takie właśnie informacje, m.in. na temat przedstawień Orientu w średniowiecznej Polsce, chcielibyśmy odnaleźć w książce Adama Krawca. Czy oczekiwania te zostają spełnione? Przekonamy się za chwilę.

F. Kubiaczyk, Między wojną a dyplomacją : Ferdynand Katolicki i polityka zagraniczna Hiszpanii w latach 1492-1516

„Pisanie o polityce zagranicznej Ferdynanda Katolickiego nie jest zadaniem łatwym. W historiografii utrwalił się bowiem zwyczaj łącznego analizowania Królów Katolickich - Izabeli I Kastylijskiej i Ferdynanda II Aragońskiego. W zgodnej opinii historyków są oni uważani za fundatorów Hiszpanii nowożytnej. Można nawet przeczytać, że w historii Hiszpanii jest okres przed Królami Katolickimi i po Królach Katolickich. Dość powszechnie idealizuje się ich wspólne panowanie”.

Tej właśnie tendencji w historiografii postanowił przeciwstawić się w swojej monografii Filip Kubiaczyk. Poszedł on, jak można by powiedzieć, w poprzek dominujących nurtów badawczych i przyjął własną perspektywę, odmienną od tej utartej. Na kartach książki o polityce zagranicznej Ferdynanda Katolickiego podjął dyskusję ze stereotypowymi, choć czasem niezbyt dobrze udokumentowanymi i przemyślanymi, jednostronnymi hipotezami. I to właśnie jest jedną z głównych cech stanowiących o wartości recenzowanej książki.