czwartek, 23 marca 2023

Jan ze Stobnicy, Wprowadzenie do „Kosmografii” Ptolemeusza

Po lekturze „Wprowadzenia do „Traktatu o sferze” Johna z Holywood” Jana z Głogowa sięgnąłem po wydane przed dwu laty „Wprowadzenie do „Kosmografii” Ptolemeusza” Jana ze Stobnicy, wydane również w Częstochowie przez prof. Roberta K. Zawadzkiego.

Dzieło Stobniczki, późnośredniowiecznego astronoma krakowskiego, jest kompilacją, zawiera jednak pewne elementy oryginalne (przede wszystkim opisy Polski i Rusi), zaś jego autora cechowała niezależność myślenia i erudycja, a w pewnych elementach można mówić wręcz o jego nowatorstwie na gruncie polskim (przede wszystkim jego informacje na temat Ameryki). Wydanie tekstu „Wprowadzenia” w łacińskim oryginale wraz z polskim przekładem oraz obszernym komentarzem jest ważnym osiągnięciem w zakresie badań nad historią nauki polskiej.
 
Seria „Biblioteka Długosza” wydawana przez Uniwersytet Humanistyczno - Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie jest naprawdę dobra, a prof. R.K. Zawadzki robi kawał dobrej roboty!
 
Jan ze Stobnicy, Wprowadzenie do „Kosmografii” Ptolemeusza, studium, tekst łaciński, komentarz i przekład R.K. Zawadzki, Częstochowa 2021

środa, 22 marca 2023

Jan z Głogowa, Wprowadzenie do „Traktatu o sferze” Johna z Holywood

Publikacja wprowadzenia Jana z Głogowa do „Traktatu o sferze” Johna z Holywood to kolejne ważne dzieło edytorskie prof. Roberta K. Zawadzkiego (10 lat temu pisałem już o jego edycji Wawrzyńca Korwina). W jednym woluminie otrzymujemy łaciński tekst dzieła wraz z polskim przekładem, a także obszerne, 120-stronicowe wprowadzenie, w którym R.K. Zawadzki obszernie omawia i komentuje treść dzieła Głogowczyka. Wstęp ten rozpoczyna się od zwięzłego przedstawienia historii astronomii – „krótkiego przeglądu rozwoju teorii geocentrycznej”. Badacz pokazuje wagę Jana z Głogowa jako nowoczesnego już uczonego, postulującego, „by wszelkie modele astronomiczne odpowiadały realnym obserwacjom”. Jest to kapitalne spostrzeżenie.


Filolog przedstawia Głogowczyka nie tylko jako astronoma, autora traktatu astronomicznego i komentatora tekstu Johna z Holywood, lecz także jako oryginalnego myśliciela, humanistę czerpiącego z nowych prądów kultury renesansowej, wrażliwego wychowawcę, nauczyciela i dydaktyka, a wreszcie literata i miłośnika literatury. Współczesny komentarz literaturoznawczy pozwala spojrzeć na tekst późnośredniowiecznego uczonego z innej niż tradycyjna perspektywy. Trzeba pamiętać, że to właśnie Głogowczyk kładł podwaliny pod rozwój polskiej astronomii i geografii.
 
Bez wątpienia jest t pozycja obowiązkowa w bibliotece każdego zainteresowanego historią astronomii i nauki.

Jan z Głogowa, Wprowadzenie do „Traktatu o sferze” Johna z Holywood, studium, tekst łaciński, komentarz i przekład R.K. Zawadzki, Częstochowa 2023

Zaginiony rękopis dzieła Cycerona wrócił do Wrocławia

 

"Manuskrypt Cycerona z XV wieku wrócił do Wrocławia po latach. Został odnaleziony w Nowym Jorku.
 
W piątek (10 marca) do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu został przekazany manuskrypt z dziełami Cycerona. To zaginione niegdyś dzieło znajdowało się w naszym mieście od początku XX wieku. Między 1961 a 1977 rokiem został skradziony. Co się z nim działo i jak został odnaleziony?"